28 grudnia Prezydent podpisał ustawę o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Nowe przepisy wejdą w życie sześć miesięcy po ich ogłoszeniu

Spór pomiędzy dostawcami a odbiorcami produktów spożywczych i rolnych jest widoczny w całej Europie. Większość krajów postanowiła rozwiązać tę kwestię poprzez odpowiednie regulacje prawne (na początku 2016 r. regulacje ustawowe  obowiązywały w 20 państwach Unii Europejskiej), w niektórych wystarczyła samoregulacja branży (np. w Belgii, Holandii). W Polsce w tych sprawach orzekały dotychczas sądy powszechne na podstawie m.in. przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, nie rozwiązało to jednak problemu. Porażką zakończyły się również próby wprowadzenia samoregulacji, ponieważ zainteresowane strony nie były w stanie się porozumieć. Dlatego konieczne było uregulowanie tej kwestii na drodze nowych przepisów.

Przedstawiamy najistotniejsze regulacje zawarte w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi przygotowanej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

1. Czym jest przewaga kontraktowa?

Przewaga kontraktowa dotyczy relacji dostawcy z nabywcą oraz występuje wtedy, gdy istnieje między nimi znaczna dysproporcja w potencjale ekonomicznym i jednocześnie słabsza ze stron nie ma wystarczających możliwości sprzedaży lub kupna produktów rolnych lub spożywczych od innych przedsiębiorców.

Nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej w szczególności może polegać na:

• nieuzasadnionym rozwiązaniu lub groźbie rozwiązania umowy,
• przyznaniu wyłącznie jednej stronie uprawnienia do rozwiązania odstąpienia lub wypowiedzenia umowy,
• uzależnianiu zawarcia lub kontynuowania umowy od przyjęcia lub spełnienia przez jedną ze stron innego świadczenia, które nie ma z nią związku,
• nieuzasadnionym wydłużaniu terminów płatności.

2. Kto może zgłosić nieuczciwe wykorzystanie przewagi kontraktowej?

Pisemne zawiadomienie do Prezesa UOKiK może złożyć przedsiębiorca, który ma uzasadnione podejrzenia stosowania wobec niego praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową. Warunkiem podjęcia interwencji przez urząd jest, aby łączna wartość obrotów między dostawcą a odbiorcą w którymkolwiek z 2 lat poprzedzających rok wszczęcia postępowania przekroczyła 50 tys. zł oraz obrót nabywcy lub dostawcy, który stosuje  praktykę, w roku poprzedzającym rok wszczęcia postępowania przekroczył 100 mln zł.

W zawiadomieniu przedsiębiorca  musi wskazać podmiot któremu zarzuca nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, opis zdarzenia, informacje świadczące o naruszeniu przepisów ustawy oraz swoje dane osobowe. Dodatkowo powinien dołączyć wszystkie dokumenty, które mogą stanowić dowód w sprawie.

3. Kto nie może zgłosić?

Przepisów ustawy nie stosuje się do przypadków, kiedy dostawca sprzedaje produkty spółdzielniom, grupom oraz organizacjom  producentów owoców i warzyw, do których jednocześnie należy.

4. Kto wszczyna postępowanie?

Postępowanie w sprawie nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej wszczyna Prezes UOKiK z urzędu, a nie na wniosek strony. Powinno się zakończyć w ciągu 5 miesięcy i może być poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym.

5. Jakie nowe uprawnienia zyskuje UOKiK?

Jeżeli do czasu wydania decyzji o uznaniu praktyki za nieuczciwie wykorzystującą przewagę kontraktową nie zostanie ona zaprzestana, Prezes UOKiK nakazuje jej zaniechanie. Ma też uprawnienia do nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej w wysokości do 3 proc. obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok nałożenia kary.

6. Czy UOKiK może nie nałożyć kary pieniężnej?

Przedsiębiorca może dobrowolnie zobowiązać się do zaprzestania niedozwolonych praktyk lub naprawienia ich skutków.  Wówczas Prezes może wydać decyzję, w której zobowiązuje stronę do wykonania tych zobowiązań. W tego typu decyzji nie jest nakładana sankcja finansowa. 

7. Od kiedy obowiązuję nowe prawo?

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi wejdzie w życie sześć miesięcy po ogłoszeniu.

Dodatkowe informacje dla mediów:

Biuro prasowe UOKiK
pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 314 , 55 60 111
E-mail: biuroprasowe@uokik.gov.pl

Twitter: @UOKiKgovPL