Bezpieczeństwo produktów

Prezes UOKiK sprawuje nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów nieżywnościowych, a także odpowiada za krajowy punkt kontaktowy unijnego systemu Safety Gate/RAPEX.

Ogólne wymagania w tym obszarze zostały uregulowane w ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Dotyczą wszystkich produktów przeznaczonych dla konsumentów i odnoszą się do nich w zakresie, w jakim nie mają zastosowania przepisy bardziej szczegółowych regulacji, określających wymagania bezpieczeństwa. Takie regulacje obowiązują np. w stosunku do zabawek i innych produktów, dla których wymagania określają dyrektywy sektorowe. Przepisy określają obowiązki przedsiębiorców – producentów i dystrybutorów – w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa produktów.

Nadzór Prezesa UOKiK nad ogólnym bezpieczeństwem produktów obejmuje:

Postępowania w tej sprawie mogą zostać zainicjowane w związku z:

  • informacjami od Inspekcji Handlowej, która jest organem kontrolującym produkty pod kątem spełniania przez nie wymagań bezpieczeństwa,
  • sygnałami pochodzącymi z innych źródeł – na przykład od konsumentów lub od organów nadzoru innych państw członkowskich UE.

Jeżeli produkt nie spełnia wymagań bezpieczeństwa i stwarza zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów, Prezes UOKiK może:

  • żądać od producenta oznakowania produktu ostrzeżeniami o zagrożeniach z nim związanych,
  • nakazać producentowi ostrzeżenie konsumentów lub powiadomienie opinii publicznej o zagrożeniu,
  • nakazać wyeliminowanie zagrożeń stwarzanych przez produkt,
  • nakazać producentowi wycofanie produktu z rynku, które polega na odebraniu przez producenta wszystkich egzemplarzy produktu od dystrybutorów i jednoczesnym zakazie prezentowania i oferowania takiego produktu konsumentom,
  • nakazać producentowi wycofanie produktu od konsumentów i jego zniszczenie, jeżeli jest to jedyny środek zapewniający usunięcie niebezpieczeństwa.

Produkty uznane za niespełniające wymogów bezpieczeństwa wpisywane są do rejestru produktów niebezpiecznych.

13 grudnia 2024 r. zaczną być stosowane nowe przepisy z zakresu ogólnego bezpieczeństwa produktów, określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylającym dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG.

Prezes UOKiK może także z własnej inicjatywy informować opinię publiczną o produktach stwarzających zagrożenie dla konsumentów poprzez publikację: 

System Safety Gate/RAPEX (the Rapid Alert System for dangerous non-food products) utworzono dla zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów na obszarze Jednolitego Rynku Unii Europejskiej. Podstawą prawną jego funkcjonowania jest dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 3 grudnia 2001 r. oraz decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/417 z dnia 8 listopada 2018 r

Głównym celem funkcjonowania systemu jest zapewnienie szybkiej wymiany informacji między państwami członkowskimi i Komisją Europejską na temat produktów stwarzających zagrożenie, a także środków podjętych w danym kraju, by wyeliminować lub ograniczyć ich wprowadzanie na rynek.

W systemie gromadzone są dane na temat produktów nieżywnościowych stwarzających zagrożenie dla użytkowników System nie zawiera informacji na temat środków farmaceutycznych, wyrobów medycznych, pasz ani żywności – ta ostatnia grupa posiada własny system szybkiej wymiany informacji (RASFF). Komisja Europejska co piątek publikuje raporty z wykazem zgłoszonych produktów.

Polski punkt kontaktowy systemu Safety Gate/RAPEX jest prowadzony przez UOKiK - Departament Nadzoru Rynku.
mail rapex@uokik.gov.pl