Wirtualne sklepy i aukcje stają się coraz popularniejsze. Korzysta z nich już ponad połowa Polaków. Podczas Światowego Dnia Konsumenta przypominamy internautom ich prawa związane z transakcjami w sieci

Wirtualne transakcje stają się coraz popularniejsze. Ich główne zalety to oszczędność czasu, możliwość odbioru towaru bez wychodzenia z domu, ale także niższe ceny i bogatszy asortyment. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez portal Money.pl, w sieci Polacy najchętniej kupują książki (36,6 proc.), telefony komórkowe i inne akcesoria GSM (25,5 proc.), płyty (20,5 proc.) oraz kosmetyki (18,2 proc.).

Zakupy w sieci, podobnie jak w tradycyjnym sklepie, są z reguły bezpieczne. Zanim się na nie zdecydujemy warto dobrze poznać prawa, które nam przysługują. Zwłaszcza, że uzależnione są one od tego z kim w wirtualnym świecie zawieramy transakcję. Jeśli z przedsiębiorcą - zastosowanie mają szczegółowe przepisy ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, jeśli z innym konsumentem - ogólne przepisy kodeksu cywilnego.

Bez względu jednak na to, kto jest naszym kontrahentem, zawsze warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach.

Jak więc bezpiecznie kupować w sieci?

Po pierwsze: poznajmy sprzedawcę. Jeśli coś będzie nie tak, musimy wiedzieć, jak się z nim skontaktować, dokąd się udać. Ostrzeżeniem powinien być brak danych teleadresowych na stronie.

Po drugie: poznajmy towar. Przejrzyjmy wszystkie dostępne na stronie internetowej informacje o produkcie, przeanalizujmy dane techniczne oraz odpowiedzmy sobie na pytanie - czy na pewno go potrzebujemy?

Po trzecie: sprawdźmy cenę. Upewnijmy się, że zawiera ona wszystkie cła, podatki, koszty ubezpieczenia, opłaty za pakowanie towaru, nie zapomnijmy o zapytaniu, kto płaci za przesyłkę.

Po czwarte: dowiedzmy się, jakie są możliwości zapłaty. Jeśli podajemy przez internet numer naszej karty płatniczej upewnijmy się, że korzystamy z bezpiecznego połączenia internetowej (żółta kłódka).

Po piąte: poznajmy zasady, na jakich zostanie nam dostarczony towar i sposób, w jaki możemy odwołać zamówienie. Jeśli sklep nie może nas zapewnić, że dostarczy przesyłkę w wymaganym przez nas terminie, może lepiej zrezygnujmy z zakupu.

Po szóste: pamiętajmy, że w terminie 10 dni od otrzymania przesyłki z towarem przysługuje nam prawo do odstąpienia od umowy bez podania przyczyn (wyjątki w tym zakresie dotyczą m.in. żywności, płyt z muzyką, filmem czy programem komputerowym, jeśli usunęliśmy oryginalne opakowanie).

Po siódme: mamy takie same uprawnienia do reklamowania produktów kupionych w internecie, jak w tradycyjnym sklepie. Przysługuje nam na przykład prawo do kwestionowania zgodności towaru z umową w ciągu 2 lat od zakupu.

Po ósme: zachowajmy rachunki i inne dokumenty, które otrzymaliśmy podczas dokonywania zakupu. Wydrukujmy lub skopiujmy zamówienie, zasady i warunki zakupu, które przedstawione były na stronie internetowej. Zatrzymajmy katalog sprzedawcy i całą korespondencję ze sprzedającym, mogą nam się przydać w przypadku dochodzenia roszczeń.

Po dziewiąte: chrońmy swoje dane. Jeżeli na formularzu nie ma pytania dotyczącego zgody na przetwarzanie naszych danych osobowych, zapytajmy sprzedawcę, w jaki sposób chroni informacje o swoich klientach (czyli o nas).

Po dziesiąte: zachowajmy rozsądek. Jeżeli coś wydaje się zbyt atrakcyjne, aby było prawdziwe, najprawdopodobniej tak właśnie jest!


Aukcje internetowe

Jak wynika z badań Money.pl, coraz większą liczbę zwolenników zdobywają aukcje internetowe - korzysta z nich już 44 proc. internautów. Sprzedaż odbywa się poprzez strony internetowe, za pomocą których użytkownicy mogą licytować ceny produktów. Ten, kto zaoferuje najwyższą cenę jest uprawniony do nabycia towaru. Co do zasady, organizator aukcji jedynie umożliwia dokonanie transakcji, nie jest jej stroną. Pamiętajmy więc, że w razie problemów to nie on będzie ponosił odpowiedzialność.

Z tego względu niezmiernie istotne jest sprawdzenie wiarygodności kontrahenta. Organizatorzy aukcji stosują różnego rodzaju systemy ocen zarówno sprzedających, jak i kupujących. Nie można ich lekceważyć.

Ze sprzedawcą warto również skontaktować się jeszcze przed licytacją, aby doprecyzować szczegóły transakcji: formę zapłaty, koszt transportu, sposób wysłania przedmiotu, jego opakowanie, ewentualne ubezpieczenie.

Światowy Dzień Konsumenta obchodzony jest 15 marca, ponieważ tego dnia w 1962 roku miało miejsce przełomowe orędzie Johna F. Kennedy’ego, w którym prezydent USA sformułował cztery podstawowe prawa konsumentów (do informacji, wyboru, do bezpieczeństwa i do reprezentacji).

W Polsce w tym roku Dzień Konsumenta obchodzimy już po raz piąty.

Dodatkowe informacje:
Elżbieta Anders, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 106, 55 60 314
E-mail: eanders@uokik.gov.pl