• Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał decyzję dotyczącą Funduszu Hipotecznego Yanok, który wystawia tzw. weksle inwestycyjne.
• Przedsiębiorca posługując się pieniędzmi konsumentów udziela ryzykownych pożyczek przedsiębiorcom i wprowadza konsumentów w błąd, informując o bezpieczeństwie weksli i ich rentowności.
• Prezes Urzędu postawił zarzuty kolejnej firmie, która oferuje weksle pod nazwą „Kwity dochodowe” - jest to Brewe Leasing.

Fundusz Hipoteczny Yanok z Krakowa to firma, która wystawia tzw. weksle inwestycyjne. Konsument przekazuje pieniądze  przedsiębiorcy, który wystawia weksel, a potem z tych środków udziela pożyczek innym firmom, często zadłużonym i o niskim standingu finansowym. W lipcu ubiegłego roku Prezes Urzędu wydał ostrzeżenie konsumenckie przed lokowaniem środków w tego typu ryzykowne przedsięwzięcie, które zostało podtrzymane przez Sąd. Prezes UOKiK wydał decyzję, w której stwierdził, że FH Yanok:

• posługuje się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją i wykorzystuje pieniądze konsumentów do udzielania pożyczek przedsiębiorcom i w ten sposób przenosi na konsumentów całe ryzyko prowadzonej działalności.
• wprowadza konsumentów w błąd informując o bezpieczeństwie środków powierzonych FH Yanok, braku ryzyka oraz o gwarancji zysku.

„Weksel” to pisemne zobowiązanie wystawcy do zapłacenia w określonym czasie oznaczonej sumy pieniędzy. W obrocie gospodarczym weksel jest zabezpieczeniem spłaty długu. W przepisach jednak nie ma pojęcia „weksla inwestycyjnego” - można zatem uznać, że jest to pojęcie stworzone przez przedsiębiorców na określenie kolejnego produktu umożliwiającego im pozyskanie kapitału i próba ominięcia przepisów o emisji obligacji korporacyjnych. Do weksli bowiem nie stosuje się przepisów o instrumentach finansowych czy ofercie publicznej, np. nie jest wymagane informowanie o ryzyku, wartości zabezpieczenia weksla, jego wystawcy i przedsięwzięciu. Całe ryzyko ponosi więc konsument, który nie ma gwarancji zwrotu pieniędzy ani zysku.

Pobierz wypowiedź Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego

– Nie kwestionujemy możliwości wystawiania weksli – to powszechny sposób zabezpieczenia spłaty długu, istniejący w prawie od 1936 roku. Nasze wątpliwości budzi jednak wykorzystywanie weksla w celach sprzecznych z jego funkcją. Spółka FH Yanok wykorzystuje weksel jako sposób na pozyskanie kapitału od konsumentów, obarczając ich środki znaczącym ryzykiem. Tym samym spółka wprowadza konsumentów w błąd, także dając im złudne poczucie bezpieczeństwa inwestycji oraz mamiąc ich potencjalnymi zyskami, podczas gdy w rzeczywistości zabezpieczone są interesy FH Yanok – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

Weksle wystawiane przez FH Yanok nie służą zabezpieczeniu spłaty zobowiązania, a ich celem jest pozyskanie środków pieniężnych na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej, w tym w obszarze ryzykownych pożyczek dla innych przedsiębiorców.

Przedsiębiorca wprowadza w błąd, informując o bezpieczeństwie inwestycji, jej rentowności, porównując ją do lokaty bankowej czy obligacji. Tym samym stara się ją uwiarygodnić w oczach potencjalnych klientów. Informuje, że jest to „proste inwestowanie z gwarantowanym zwrotem kapitału”, „zysk od 5% do 10%”, „poziom ryzyka inwestycji jest określany jako niski”. Spółka posługuje się sformułowaniami takimi jak „inwestycja”, „emitent”, „emisja”, co stwarza pozory profesjonalnej transakcji polegającej na emisji papierów wartościowych. Tymczasem model finansowania całego przedsięwzięcia jest ryzykowny – zakłada bowiem, że do dnia wykupu weksla to FH Yanok jest jedynym dysponentem pieniędzy konsumenta. Przedsiębiorca może dowolnie decydować, na co je przeznaczyć, a jednym z celów jest udzielanie pożyczek zadłużonym firmom. Konsument nie ma wpływu ani gwarancji tego, jak i na co zostaną wykorzystane jego pieniądze. W związku z tym nie ma pewności, że je odzyska.

Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów Prezes UOKiK nałożył na Fundusz Hipoteczny Yanok karę w wysokości prawie 400 tys. zł (389 794 zł) i nakazał zaniechanie kwestionowanych praktyk, czemu nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Osoby, które przekazały pieniądze przedsiębiorcy, otrzymają od niego listy informujące o decyzji. Zostanie ona również opublikowana na stronach internetowych Spółki. Decyzja nie jest prawomocna – przysługuje od niej odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Śledztwo w przedmiotowej sprawie prowadzi również Prokuratura Okręgowa w Krakowie. Prezes UOKiK przekazał także informacje o działalności FH Yanok do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

Prezes Urzędu prowadzi także postępowanie przeciwko firmie Brewe Leasing z Warszawy, która oferuje weksle pod nazwą „Kwit dochodowy” – konsument wpłaca pieniądze, otrzymuje „Kwit dochodowy”, a za jego środki firma finansuje przedmioty leasingu np. zakup samochodów oraz nabywa wierzytelności w ramach usług faktoringowych. Brewe Leasing informuje, że przedsięwzięcie jest rentowne, a potencjalny zysk może wynieść od 7,5 proc. do 9,5 proc. Z ustaleń Urzędu wynika, że spółka zawiera umowy leasingowe z firmami, które nie mają szans na kredyt bankowy. Ponadto konsumenci nie dysponują wekslami, ponieważ zostają one złożone w depozycie, którego administratorem jest podmiot wybrany przez Brewe Leasing – co może utrudniać wyegzekwowanie roszczeń. Zarzuty Prezesa UOKiK dotyczą pozyskiwania kapitału w sposób naruszający dobre obyczaje, wprowadzania w błąd odnośnie do bezpieczeństwa i korzyści finansowych. Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów grozi kara do 10 proc. obrotu.

Konsumencie, podchodź ostrożnie do ofert inwestycji w weksle. Zapoznaj się z odpowiedziami na najczęstsze pytania na stronie finanse.uokik.gov.pl. Pamiętaj, że:

• W przepisach nie istnieje pojęcie „weksla inwestycyjnego”. Zostało ono wymyślone przez przedsiębiorców na określenie kolejnego produktu umożliwiającego im pozyskanie kapitału.
• Gwarantem bezpieczeństwa „weksla inwestycyjnego” jest jedynie wypłacalność jego wystawcy – nie są one zabezpieczone systemem gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
• W przypadku upadłości wystawcy weksli konsumenci mogą nie odzyskać swoich pieniędzy.
• Oferty błędnie informują o gwarantowanej stopie zwrotu i całkowitym bezpieczeństwie weksli – tymczasem inwestycja jest obarczona poważnym ryzykiem.

Pobierz decyzję Prezesa UOKiK

Pomoc dla konsumentów:

Tel. 801 440 220 lub 22 290 89 16 – infolinia konsumencka
E-mail: porady@dlakonsumentow.pl
Rzecznicy konsumentów – w twoim mieście lub powiecie