Prawo antymonopolowe zakazuje stosowania przez przedsiębiorców praktyk ograniczających konkurencję. Istnieją jednak pewne wyjątki. Dyskutowano o nich podczas seminarium zorganizowanego przez UOKiK w ramach Środkowoeuropejskiej Inicjatywy Współpracy Organów ds. Konkurencji (CECI)

Z praktyki UOKiK wynika, że dystrybutorzy często nie zdają sobie sprawy z tego, że narzucanie im sztywnych lub minimalnych cen przez dostawcę, stanowi naruszenie prawa

Celem regulacji antymonopolowych jest m.in. eliminowanie porozumień naruszających konkurencję oraz nadużywania pozycji dominującej przez przedsiębiorców. Stronami porozumień mogą być zarówno konkurenci, jak i przedsiębiorcy nie będący konkurentami, ale współpracujący ze sobą. Najpoważniejszymi naruszeniami konkurencji są porozumienia horyzontalne, tzn. takie do których dochodzi na tym samym poziomie handlu czy świadczenia usług, np. kartel cenowy lub zmowa przetargowa. Stronami niedozwolonego porozumienia mogą być również podmioty działające na różnych szczeblach obrotu np. producent i dystrybutor (tzw. porozumienia wertykalne).  Z praktyki UOKiK wynika, że dystrybutorzy często nie zdają sobie sprawy z tego, że narzucanie im sztywnych lub minimalnych cen przez dostawcę, stanowi naruszenie prawa.

Konkurencja nie jest wartością samą w sobie - ma ona służyć rozwojowi gospodarki i dobrobytowi konsumentów. Dlatego dozwolone są pewne rodzaje porozumień, które mogą ją naruszać, jednocześnie przyczyniając się np. do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów, postępu technicznego lub gospodarczego, nie stwarzając przy tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji z rynku. Dotyczy to przypadków, kiedy społeczne i gospodarcze korzyści z nich płynące przeważają nad skutkami antykonkurencyjnymi.

W ubiegłym roku Komisja Europejska przyjęła zmienione rozporządzenie oraz towarzyszące mu wytyczne, regulujące kwestie związane z wyłączeniem niektórych porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję

W ubiegłym roku Komisja Europejska przyjęła zmienione rozporządzenie oraz towarzyszące mu wytyczne, regulujące kwestie związane z wyłączeniem niektórych porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję. Przepisy pozwalają przedsiębiorcy, spełniającemu określone prawem warunki, wyeliminować ryzyko uznania przez organ antymonopolowy danej praktyki za niezgodną z prawem konkurencji. Nie jest to nowe rozwiązanie, dotychczas w UE obowiązywało rozporządzenie z 1999 roku. W Polsce trwają obecnie prace nad nowym aktem prawnym regulującym tę problematykę, ponieważ z końcem maja br. traci moc dotychczasowe rozporządzenie z 2007 roku.

Z myślą o profesjonalnych uczestnikach rynku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w ramach Środkowoeuropejskiej Inicjatywy Współpracy Organów ds. Konkurencji (CECI)*, zorganizował seminarium poświęcone praktycznym aspektom ograniczeń wertykalnych. Wzięli w nim udział goście z Komisji Europejskiej, organów antymonopolowych innych krajów, przedsiębiorcy, prawnicy oraz przedstawiciele środowiska akademickiego. W trakcie trzech paneli omówione zostały kwestie wpływu porozumień wertykalnych na funkcjonowanie rynku, praktyki ustalania cen odsprzedaży produktów oraz problematyka umów franczyzowych.

Spotkanie otworzyła Prezes Urzędu Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel, zwracając uwagę na złożoność zjawiska: Mimo że porozumienia wertykalne są mniej szkodliwe niż ograniczenia horyzontalne, a nawet mogą wywierać pozytywne skutki, często stanowią jednak zagrożenie dla konkurencji na rynku wewnętrznym. Dzieje się tak przede wszystkim gdy porozumienia zawierają najpoważniejsze ograniczenia, takie jak ustalanie cen odsprzedaży. Problematyka ta ma swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie UOKiK (np. decyzje w sprawie Tikkurila, Akzo Nobel). Zdarzyć się bowiem może, że porozumienie zakwalifikowane jako wertykalne, wywierać będzie skutki charakterystyczne dla porozumień horyzontalnych. Takie rozstrzygnięcia stanowią interesujące przykłady zmów mieszanych, ukazując złożony charakter praktyk, z którymi na co dzień stykają się organy antymonopolowe. W ciągu ostatnich 3 lat UOKiK prowadził łącznie 75 postępowań antymonopolowych w sprawie porozumień wertykalnych, wydając blisko 40 decyzji.

Uczestnicy seminarium w swoich wystąpieniach położyli szczególny nacisk na transparentność przepisów oraz jednolitą ich wykładnię przez organy antymonopolowe, co umożliwia im swobodne prowadzenie działalności gospodarczej, w granicach wyznaczonych przez prawo.

Obok działań władczych organów niezmiernie ważna jest również działalność edukacyjna, o czym przypomniała Prezes UOKiK: Staramy się, poprzez różne inicjatywy, takie jak dzisiejsze spotkanie, podnieść świadomość uczestników rynku oraz wzbogacić ich wiedzę z zakresu prawa antymonopolowego, wierząc, że lepsza znajomość reguł konkurencji przełoży się na mniejszą liczbę naruszeń. Uczestnicy seminarium zgodzili się z tą tezą przyznając, że celem organu nie jest karanie a edukacja i współpraca z przedsiębiorcami.

Na zakończenie seminarium podkreślono, że dialog pomiędzy organami antymonopolowymi oraz przedsiębiorcami i reprezentującymi ich prawnikami stanowi istotny wkład w proces tworzenia i modyfikacji prawa konkurencji oraz jego dostosowania do realiów gospodarczych.

W celu dotarcia do możliwie jak najszerszej grupy odbiorców spotkanie było transmitowane online.

Zapis wideo z wydarzenia dostępny pod adresem:
ftp://ftpf.uokik.gov.pl/filmy/20110405-seminarium-porozumienia-wertykalne
 

Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 314
Fax 22 826 11 86
E-mail malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl

* CECI powstała w 2003 roku, zrzesza sześć krajów: Czechy, Słowację, Słowenię, Polskę, Węgry i Austrię (od grudnia 2008 r.).