Pięć postanowień, które znalazły się we wzorcach umowy dożywocia stosowanych przez spółkę Fundusz Hipoteczny Dom zakwestionowała Prezes UOKiK, składając pozew do sądu. Urząd wszczął też postępowanie, które zbada czy komunikat reklamowy przedsiębiorcy wprowadzał konsumentów w błąd

Sprzedaż mieszkania albo umowa dożywocia - przed takim wyborem mogą stanąć osoby starsze w trudnej sytuacji materialnej. Pierwsze rozwiązanie wiąże się z bezpośrednim otrzymaniem pieniędzy, które powinny wystarczyć na zaspokojenie nie tylko codziennych potrzeb, ale również mieszkaniowych. Alternatywą może być umowa dożywocia, zwana także odwróconą hipoteką. W zamian za przeniesienie własności nieruchomości zapewnia konsumentowi do końca życia prawo do użytkowania lokalu - służebności osobistej, a także dożywotniego utrzymania w postaci regularnej, comiesięcznej wypłaty pieniędzy. Reklamy i obowiązujące wzorce umów stosowane przez jednego z przedsiębiorców, oferujących takie umowy wzbudziły wątpliwości Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.  

Prezes UOKiK złożyła do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pozew o wpisanie do rejestru klauzul niedozwolonych pięciu postanowień znajdujących się w umowach dożywocia oferowanych przez Fundusz Hipoteczny DOM. Jeżeli sąd podzieli stanowisko UOKiK, stosowanie tych klauzul będzie zabronione.

Prezes UOKiK złożyła do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pozew o wpisanie do rejestru klauzul niedozwolonych pięciu postanowień znajdujących się w umowach dożywocia oferowanych przez Fundusz Hipoteczny DOM

Urząd zakwestionował m.in. postanowienie zgodnie, z którym Fundusz Hipoteczny DOM może bezwarunkowo zażądać od konsumenta zrzeczenia się prawa do użytkowania lokalu (czyli służebności osobistej mieszkania) w zamian za odpowiednie wynagrodzenie. Tymczasem prawo nie przewiduje takiej możliwości. Zdaniem Urzędu przedsiębiorca umieścił postanowienie w umowie celowo – licząc, że kontrahenci – często osoby w podeszłym wieku – są nieświadomi obowiązujących przepisów i w przypadku wezwania zastosują się do niezgodnych z prawem warunków.  Zrzekając się prawa do służebności osobistej mieszkania w rezultacie pozbędą się swojego miejsca zamieszkania, którego zapewnienie stanowiło podstawowy obowiązek przedsiębiorcy i warunek zawarcia przez nich umowy o dożywocie. 

Zgodnie z inną zakwestionowaną przez Prezes UOKiK klauzulą konsument za odstąpienie od przedwstępnej umowy obciążany jest karą w wysokości 3 tys. zł, podczas gdy spółka może zrezygnować bez konsekwencji finansowych. Zdaniem UOKiK postanowienia, które wyłącznie na konsumenta nakładają obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z umowy są niedozwolone.

W opinii Urzędu spółka stosuje postanowienia rażąco naruszające prawa konsumentów - dlatego został skierowany pozew do sądu.

Prezes UOKiK wszczęła także postępowanie w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przez Fundusz Hipoteczny DOM. Urząd zarzuca przedsiębiorcy, że wprowadził konsumentów w błąd. W latach 2009-2010 w urzędach pocztowych, klubach seniora oraz siedzibach Polskich Związków Emerytów, Rencistów i Inwalidów pojawiały się plakaty, które sprawiały wrażenie urzędowego komunikatu informującego o rencie hipotecznej przysługującej osobom urodzonym przed 31 grudnia 1944 roku. Tymczasem w rzeczywistości plakaty były reklamą jednego z produktów oferowanych przez Fundusz Hipoteczny DOM. W toku postępowania Urząd zbada, czy doszło do niezgodnego z prawem wprowadzania konsumentów w błąd.

Seniorzy charakteryzują się zwykle wyższym poziomem zaufania wobec osób trzecich i często nie są dobrze poinformowani, co do przysługujących im praw. Dlatego są grupą konsumentów, która jest szczególnie podatna na oddziaływanie nieuczciwych praktyk rynkowych. O prawach osób starszych można przeczytać w specjalnie opracowanej przez UOKiK broszurze. W tym roku Urząd finansuje dwie kampanie edukacyjne dla konsumentów w wieku 60+ Edukacja konsumencka dla seniorów oraz Bądź świadomym konsumentem. W ramach tych imprez w listopadzie i grudniu odbędzie się ponad 90 bezpłatnych wykładów dla seniorów, podczas których otrzymają publikacje o prawach konsumentów. Jednocześnie przypominamy, że bezpłatną pomoc w dochodzeniu swoich praw można uzyskać u powiatowych lub miejskich rzeczników konsumentów lub pod numerem telefonu 800 007 707 czynnym od poniedziałku do piątku, w godz. 9.00-17.00.

Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 314, 55 60 430
faks 22 826 11 86
E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl