Masz wątpliwości czy określone postępowanie przedsiębiorcy jest dozwolone przez prawo? Zajrzyj do ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym przygotowanej przez UOKiK. Dziś przyjął ją Sejm

Nieuczciwe praktyki rynkowe stanowią istotną barierę rozwoju rynku wewnętrznego Wspólnoty. Z tego względu 11 maja 2005 roku Unia Europejska przyjęła dyrektywę, której celem jest ujednolicenie przepisów w poszczególnych państwach członkowskich w zakresie działań wymierzonych w interesy ekonomiczne konsumentów, a pośrednio - również w przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w sposób zgodny z prawem.

Polska ustawa wdraża postanowienia unijnej dyrektywy nie wprowadzając jednak wielu nowych rozwiązań w porównaniu do regulacji dotychczas obowiązujących. Przepisy dotyczące kwestii nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami były do tej pory rozproszone i obejmowały postanowienia prawa administracyjnego, cywilnego i karnego. Dzięki nowej regulacji zostaną one kompleksowo uregulowane w jednym akcie prawnym.

Nowe przepisy zawierają szczegółowy katalog praktyk nieuczciwych, co powinno zwiększyć bezpieczeństwo ekonomiczne konsumentów, a pośrednio ułatwić im również dochodzenie roszczeń. Tzw. czarna lista zawiera konkretne działania przedsiębiorców sprzeczne z wymogami staranności zawodowej (dobrymi obyczajami), które w sposób istotny zniekształcają decyzje handlowe słabszych uczestników rynku. W praktyce eliminuje to potrzebę wykazywania nieuczciwości tych zachowań, gdyż są one uznane za takie przez ustawodawcę ex lege.

Ustawa wprowadza pojęcie agresywnych działań marketingowych definiując je jako wywieranie niedopuszczalnego nacisku i ograniczenie przez to swobody wyboru. Do tej kategorii zaliczamy takie zachowania jak: wywoływanie wrażenia, że konsument nie może opuścić pomieszczeń przedsiębiorcy bez zawarcia umowy, uciążliwe nakłanianie do nabycia produktów czy informowanie klienta o tym, że jeżeli nie nabędzie określonego towaru lub usługi może mu grozić utrata pracy lub środków do życia.

Nowy akt prawny posługuje się również określeniem przeciętnego konsumenta jako osoby wyedukowanej, zorientowanej i ostrożnej. Stosując przepisy Urząd oraz sądy będą uwzględniać czynniki społeczne, kulturowe i językowe a nawet przynależność adresata określonych praktyk rynkowych do konkretnej grupy (ze względu na wiek czy niepełnosprawność). Będą zobowiązane także do uwzględniania orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Przepisy te służą podwyższeniu poziomu ochrony konsumentów, także ze względu na umożliwienie osobom indywidualnym dochodzenia roszczeń. Będą oni mogli żądać m.in. zaniechania określonej praktyki, usunięcia jej skutków, naprawienia szkody czy zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny. Z roszczeniami tego typu będzie mógł również wystąpić: Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Ubezpieczonych, organizacja konsumencka oraz rzecznik konsumentów.

Zgodnie z nowym prawem w postępowaniu sądowym to przedsiębiorca zobowiązany będzie wykazać, że stosowana przez niego praktyka nie wprowadza w błąd. Przepis ten jest szczególnie istotny ze względu na dużą trudność, z jaką wiąże się udowodnienie przez konsumenta, że produkt czy usługa nie posiada cech, o których informował profesjonalny uczestnik rynku.

Większe znaczenie nadano także samoregulacjom poszczególnych branż. Zgodnie z projektem, jeśli przedsiębiorca powołuje się na postanowienia kodeksu dobrych praktyk, nieprzestrzeganie go może spowodować postawienie mu zarzutu o stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej.

Novum dla obecnego kształtu regulacji stanowi ponadto pojęcie produktu obejmujące nie tylko każdy towar lub usługę, ale również przykładowo gwarancję na produkt czy licencję na korzystanie z zasobów cyfrowych.

Dodatkowe informacje:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 106, 55 60 314
faks 22 826 11 86

E-mail mcieloch@uokik.gov.pl