Zbyt ogólne przesłanki pozwalające na zmianę bankowi w dowolny sposób wysokości oprocentowania - to jedno z zakwestionowanych przez UOKIK postanowień w umowach o kredyt zabezpieczony hipoteką. Dziś Urząd skierował w tej sprawie pozew do sądu

UOKiK prowadzi stały monitoring wzorców umownych stosowanych przez przedsiębiorców działających w różnych branżach. Zgodnie z kodeksem cywilnym, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Klauzule uznane przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za niedozwolone są wpisywane do rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK. Od tego momentu ich stosowanie w obrocie prawnym z udziałem konsumentów jest zakazane. Obecnie w rejestrze zawierającym ponad 1500 niedozwolonych klauzul - 92 dotyczy usług finansowych.

W skierowanym dzisiaj do sądu pozwie UOKiK zakwestionował dwa postanowienia stosowane przez BRE Bank w umowach o kredyt hipoteczny. Pierwsze z nich dotyczy zmiany stopy procentowej kredytu. Zdaniem Urzędu postanowienie jest zbyt ogólne i nieprecyzyjne. Dzięki temu bank ma możliwość kształtowania wysokości oprocentowania kredytu według własnego uznania. Brak precyzji w określeniu przesłanek zmiany wysokości oprocentowania powoduje, że przedsiębiorca może dowolnie kształtować jego wysokość, a konsument nie ma możliwości kontrolowania zasadności dokonanych zmian i przewidzenia jego wysokości. Zdaniem Prezes Urzędu zmiana oprocentowania powinna zależeć od przesłanek obiektywnych, a nie od subiektywnej decyzji banku.

Urząd zakwestionował również klauzulę, w której bank zobowiązuje kredytobiorcę do powiadamiania o wszelkich okolicznościach mogących mieć wpływ na jego sytuację finansową, w szczególności o obniżeniu dochodów mogących mieć wpływ na terminową spłatę kredytu. Zdaniem Urzędu okoliczności te mogą być rozumiane bardzo szeroko, co z kolei umożliwia ich dowolną interpretację przez bank. W konsekwencji może on w każdym momencie stwierdzić, że konsument nie wykonał obowiązku poinformowania o dokonaniu dowolnego zakupu bądź zaciągnięciu zobowiązania, nawet gdyby faktycznie nie wpływały one na zdolność do spłaty zaciągniętego przez konsumenta kredytu. Obowiązujące przepisy nakładają na konsumenta obowiązek przedstawienia informacji i dokumentów umożliwiających ocenę sytuacji finansowej, jednak ograniczają ten obowiązek jedynie do dokumentów „niezbędnych do oceny sytuacji finansowej”.

Jeżeli sąd podzieli argumenty Prezesa Urzędu, zakwestionowane postanowienia zostaną wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych, a ich stosowanie w obrocie będzie zabronione. Jeśli przedsiębiorcy mimo to będą ją stosowali, UOKiK może wszcząć postępowanie w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów i w konsekwencji nałożyć na przedsiębiorcę karę w wysokości do 10 proc. ubiegłorocznego przychodu. W przypadku umów już zawartych bank będzie musiał je aneksować tak, by nie było już w nich klauzul niedozwolonych.

Ponadto w związku z napływającymi do Urzędu sygnałami dotyczącymi propozycji aneksowania przez banki umów o kredyt zabezpieczony hipoteką. UOKiK zwraca uwagę, że w każdym przypadku konsument powinien szczegółowo przeanalizować proponowane nowe warunki umowy. Prawo przewiduje możliwość zmiany warunków podpisanej i obowiązującej już umowy. Sytuacje, w których aneksowanie jest możliwe powinna przewidywać umowa właściwa. Dlatego zanim konsumenci podejmą decyzję o zmianie swojego kontraktu powinni dokładnie przeczytać jego warunki. Jednocześnie niedopuszczalne są praktyki polegające na zastraszaniu lub wywieraniu presji na kredytobiorcach. Podstawowym prawem konsumenta jest prawo do informacji - w związku z tym powinien mieć on w każdym przypadku możliwość przeanalizowania nowych warunków umowy, w tym możliwości skonsultowania ich oraz porównania.

Dodatkowe informacje:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 106, 55 60 430
faks 22 826 11 86

E-mail: mcieloch@uokik.gov.pl