Badania rynku

UOKiK przeprowadza postępowania wyjaśniające jako badanie rynku, w szczególności mające na celu określenie struktury rynku, jego poziomu konkurencji i stopnia koncentracji.

Publikacja informacji o wynikach tych badań – zgodnie z przyjętymi zasadami – jest częścią misji prowadzenia przez Urząd aktywnej polityki promowania konkurencji. Badania rynku dostarczają i systematyzują wiedzę na temat poszczególnych rynków, wzmacniając przejrzystość obrotu gospodarczego.

Zgodnie z polityką otwartości działań Urzędu wobec opinii publicznej i przedsiębiorców, UOKiK przyjął następujące zasady publikowania informacji o wynikach badań rynku:

  1. UOKiK będzie, co do zasady, publikował informacje o wynikach wszystkich istotnych badań rynku.
  2. Informacja o wynikach badania rynku może zostać przedstawiona w różnej formie, np. raportu, podsumowania, komunikatu czy tabelarycznego zestawienia danych. Forma będzie zależała od zakresu i tematyki badania rynku oraz tego jaki sposób przedstawienia informacji będzie najbardziej czytelny.

    Badania rynku mają bowiem zróżnicowany zakres, zarówno jeśli chodzi o ich tematykę, liczbę przedsiębiorców objętych badaniem, jak i zasięg geograficzny. Mogą stanowić szeroko zakrojone badania, obejmując całe rynki lub sektory, ale mogą też skupiać się tylko na jednym szczegółowym problemie, istotnym z punktu widzenia konsumentów lub funkcjonowania konkurencji na rynku.
  3. Decyzja o zakresie i sposobie publikacji informacji o wynikach badania, jak również o ewentualnym od niej odstąpieniu będzie:
    • uwzględniać interes publiczny wynikający z waloru informacyjnego i edukacyjnego w zakresie polityki ochrony konkurencji i konsumentów; wyniki niektórych badań nie posiadają lub posiadają bardzo znikomy walor edukacyjny dla opinii publicznej ze względu na ich metodyczny charakter, nakierowany na wewnętrzne potrzeby Urzędu, stąd ich publikacja jest niecelowa;
    • respektować tajemnice i inne informacje chronione przedsiębiorców objętych badaniem; jako że – stosownie do treści art. 71 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów – UOKiK jest zobowiązany do ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, jak również innych informacji podlegających ochronie na podstawie odrębnych przepisów, o których powzięto wiadomość w toku postępowania, żaden upubliczniany przez Urząd dokument, w tym informacja o wynikach badania rynku, nie może zawierać ww. informacji;
    • chronić dane mogące mieć wpływ na skuteczność prowadzenia postępowań UOKiK; wobec tego, że niektóre informacje pozyskane w trakcie badań rynku mogą być wykorzystane do prowadzenia dalszych postępowań, przez co ich zbyt wczesne upublicznienie mogłoby obniżyć skuteczność prowadzonych przez organ ochrony konkurencji i konsumentów działań, publikacja tych informacji może być niemożliwa, ograniczona lub też przesunięta w czasie.

Informacje o wynikach badań będą publikowane na stronie internetowej UOKiK po zakończeniu postępowania wyjaśniającego, chyba że wyżej wymienione przesłanki będą przemawiały za przesunięciem publikacji w czasie.

Opublikowanie informacji o wynikach badań nie ma wpływu na ich ewentualną kwalifikację jako informacji publicznej w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Zasady publikacji odnoszą się tylko do postępowań wyjaśniających, o których mowa w art. 48 ust. 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, i nie dotyczą innych rodzajów postępowań wyjaśniających.

Zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. przedsiębiorcy, niebędące przedsiębiorcami osoby fizyczne i osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym przepisy odrębne przyznają zdolność prawną, są obowiązani do udzielania wszelkich koniecznych informacji, w tym przekazywania dokumentów na żądanie Prezesa Urzędu.

Uwaga! W dalszej części pytań i odpowiedzi używane sformułowanie „przedsiębiorcy” oznacza przedsiębiorców oraz inne podmioty, o których mowa w art. 50 ust. 1. ustawy.

Zarówno departamenty centrali UOKiK, w szczególności Departament Analiz Rynku i Departament Kontroli Koncentracji, jak i jego delegatury, mogą prowadzić badania rynku, wysyłając pytania przedsiębiorcom.

Celem badań jest diagnoza stanu konkurencji oraz koncentracji rynku. Jeśli naruszane jest prawo konkurencji, UOKiK może dowiedzieć się o tym przede wszystkim od przedsiębiorców. Wiedzy tej nie da się pozyskać z publikacji naukowych, medialnych czy branżowych. Badanie, w którym biorą udział przedsiębiorcy, jest konieczne i bardzo ważne, gdyż to właśnie oni posiadają wiedzę na temat danych sfer biznesowych oraz są autentycznym i rzetelnym źródłem informacji o ich stosunkach z konkurentami.

Najczęściej analizowane są rynki, na których ze względu na istniejącą strukturę lub zachodzące w niej zmiany, jest większe prawdopodobieństwo występowania działań zagrażających rozwojowi konkurencji. Im większa koncentracja, tym większe prawdopodobieństwo przeprowadzenia badania. Wiele analiz związanych jest też z zachodzącymi ekonomicznymi zmianami strukturalnymi.

Bardzo ważnym typem badania jest to, które jest prowadzone w trakcie postępowań koncentracyjnych. Chodzi o sytuację, w której zgłoszony został Prezesowi UOKiK zamiar koncentracji (np. połączenia dwóch przedsiębiorców lub przejęcia jednego przedsiębiorcy przez innego). UOKiK rozpatruje wówczas, czy ta transakcja może być sfinalizowana bez istotnego ograniczenia konkurencji na rynku. W tym celu UOKiK gromadzi dane niezbędne do określenia m.in. pozycji rynkowej uczestników koncentracji i ich konkurentów oraz poznaje opinie innych podmiotów działających na rynku, w szczególności w zakresie ich oceny badanej koncentracji.

UOKiK rzadko korzysta z tego rozwiązania. Firmy badawcze najczęściej nie są wyspecjalizowane w badaniu konkurencji w rozumieniu prawa antymonopolowego. Pracując z klientami biznesowymi, zwykle zbierają dane przydatne w kontekście na przykład strategii marketingowej czy cenowej. Ponadto zewnętrzne firmy badawcze pozyskują informacje o przedsiębiorcach najczęściej na podstawie dobrowolności. Podmioty gospodarcze nie mają obowiązku z nimi współpracować ani też podawać w pełni weryfikowalnych danych. W przypadku badania prowadzonego przez UOKiK, przedsiębiorcy są zobowiązani prawem do udzielenia zgodnych z prawdą informacji.

Celem działalności badawczej UOKiK jest diagnoza sytuacji rynkowej, która może prowadzić do wydania decyzji naprawczych. Sprawna współpraca przedsiębiorców z Urzędem jest bardzo ważna dla skuteczności jego poczynań. Analiza rynku jest przy tym szczególną okazją dla przedsiębiorców, aby wskazać problemy oraz przekazać swoje opinie, co może okazać się niezwykle istotne dla ochrony i rozwoju konkurencji.

Przedsiębiorcy często wyrażają publicznie lub w pismach do Prezesa UOKiK potrzebę interwencji Urzędu na rynkach, na których działają. To ważne sygnały, często brane przez UOKiK pod uwagę przy analizie stanu konkurencji. Jednak komunikacja z Urzędem nie powinna ograniczać się do powiadomienia o nieprawidłowościach. Istotna jest też współpraca w czasie niejednokrotnie długiego procesu badawczego, aż po jego zwieńczenie i ingerencję UOKiK. Wszystkie decyzje Prezesa Urzędu, stanowiące wkroczenie na rynek, muszą zostać udokumentowane i odpowiednio poparte rzetelnymi informacjami. Ustalenie stanu faktycznego i zebranie materiału dowodowego odbywa się m.in. poprzez zadawanie pytań przedsiębiorcom. W ten sposób sprawdza się również jak wygląda konkurencja na wybranych rynkach oraz jak wpłynie na nią planowana koncentracja dużych graczy.

Wszystkie decyzje Prezesa UOKiK podlegają kontroli Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, dlatego niezwykle istotne jest, aby zebrany materiał dowodowy pozwalał je skutecznie obronić w trakcie procesu odwoławczego.

Warto wspomnieć przy tym o niesłuszności przekonania, że uczestnikami badania są jedynie monopoliści lub ci przedsiębiorcy, którzy negatywnie wpływają na konkurencję. Informacje pozyskiwane jedynie z tych źródeł nie oddają w pełni rzeczywistości biznesowej. Dane i opinie pozostałych konkurujących firm pozwalają zweryfikować obraz rynku i umożliwić UOKiK właściwe działanie.

Przedsiębiorca nie może odmówić udziału w badaniu ani żądać zwrotu kosztów poniesionych w związku z opracowaniem odpowiedzi na pytania Urzędu. UOKiK prowadzi analizę na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów w ramach postępowań wyjaśniających w sprawie badania rynku (art. 48 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy) lub postępowań antymonopolowych, w szczególności w sprawach koncentracji. W związku z tymi postępowaniami przedsiębiorcy, do których zwróci się Urząd z pytaniami, są zobowiązani do przekazania wszelkich koniecznych informacji i dokumentów (art. 50 ust. 1 ustawy). W przypadku, gdy przedsiębiorca nie przekaże żądanych przez UOKiK informacji, czy też poda nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd dane, Urząd może na niego nałożyć karę pieniężną w wysokości nie większej niż 3 proc. obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary (art. 106 ust. 2. pkt 2 ustawy).

Do przeprowadzenia badania określonego rynku dla Urzędu niezbędne są bardzo szczegółowe informacje na temat działających na nim przedsiębiorców. Często stanowią one tajemnicę przedsiębiorstwa – są to na przykład dane na temat sprzedaży. Dlatego też, w celu ich pozyskania, konieczne jest przyjęcie sformalizowanej formy badania i prowadzenia go w ramach postępowania wyjaśniającego lub postępowania antymonopolowego, np. koncentracyjnego. Prowadząc badanie w tej formie, Urząd może korzystać z przysługujących mu uprawnień, jakie daje ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. W szczególności chodzi o art. 50 ust. 1 i 2, który zezwala na żądanie od przedsiębiorców wszelkich koniecznych informacji i dokumentów, z obowiązkiem dostarczenia ich Urzędowi włącznie. Jednocześnie art. 50 ust. 2 ww. ustawy narzuca wymagania, jakie musi spełnić pismo kierowane do przedsiębiorcy, aby było ono wiążące. Pismo powinno zawierać wskazanie zakresu informacji żądanych przez Urząd, celu ich żądania, terminu udzielenia odpowiedzi oraz pouczenie o sankcjach za nieudzielenie informacji lub za przekazanie informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd.

Obowiązek pouczenia o karach potwierdza również orzecznictwo sądu wskazując, że przestroga powinna być przekazywana wszystkim objętym badaniem przedsiębiorcom. Ten wymóg prawny można porównać do ostrzeżeń zamieszczanych na ulotkach producentów leków, mających zastosowanie jedynie w wyjątkowych sytuacjach – w tym przypadku przy braku współdziałania przedsiębiorcy z Urzędem.

Kształt odpowiedzi przedsiębiorcy na pytania o opinię/zdanie w danej sprawie, ich treść i długość, zależą wyłącznie od respondenta. Rzetelne odpowiedzi są dla UOKiK niezwykle pomocne, a czasami wręcz kluczowe przy analizie badanego zjawiska lub oceny koncentracji. Przedsiębiorca powinien być świadomy, że udzielając odpowiedzi w określonym kształcie korzysta, bądź też nie, ze swojej możliwości wpłynięcia na podejmowane przez Prezesa UOKiK kroki lub kształt rozstrzygnięć.

UOKiK zadaje pytania przedsiębiorcom wysyłając pismo lub pismo z załączonym kwestionariuszem.

W przypadku pisma z pytaniami zazwyczaj nie ma narzuconej formy udzielenia odpowiedzi. Wystarczy zatem przysłać dokument zawierający opis wskazanych problemów lub/i żądane dane.

Kwestionariusz zaś można uzupełnić w dwóch formach: odręcznej lub elektronicznej.

W przypadku odręcznie przygotowanej odpowiedzi bardzo ważna jest czytelność pisma.

Jeżeli przedsiębiorca decyduje się na wypełnienie kwestionariusza na komputerze, to istnieje możliwość pozyskania go w wersji elektronicznej z Urzędu. W tym celu należy wysłać prośbę na wskazany w kwestionariuszu lub piśmie przewodnim adres e-mailowy, a wersja elektroniczna zostanie zwrotnie wysłana.

Przedsiębiorca nieposiadający podpisu elektronicznego musi odesłać do UOKiK wypełnioną ankietę w wersji papierowej, np. jako wydruk z komputera, z parafkami i podpisem upoważnionej osoby, zgodnie ze wskazówkami umieszczonymi w wezwaniu. Tylko w takiej wersji może być ona potraktowana jako faktyczna odpowiedź na wezwanie UOKiK.

W każdym kwestionariuszu, wysłanym w ramach postępowania wyjaśniającego, w pierwszej sekcji znajdują się pytania o podstawowe dane dotyczące ankietowanego przedsiębiorcy: nazwa podmiotu gospodarczego, siedziba oraz osoba do kontaktu. Bardzo ważne jest wskazanie osoby do kontaktu, gdyż to z nią będzie kontaktował się pracownik Urzędu w celu uzyskania wyjaśnień w przypadku pojawiających się wątpliwości w toku procesu badawczego.

Zazwyczaj w piśmie lub na początku kwestionariusza, przed właściwymi pytaniami, znajduje się instrukcja, w jaki sposób udzielać odpowiedzi. W tym miejscu zawarte są także definicje używanych w badaniu pojęć. Dodatkowo, w przypadku skomplikowanych pytań mogących budzić wątpliwości, zamieszczane są osobne, szczegółowe sposoby postępowania. Informacje te mogą znajdować się w przypisie do pytania, pod samym pytaniem lub w dołączonej tabeli. Szczególną uwagę należy zwrócić na instrukcje towarzyszące pytaniom o dane liczbowe. Przy każdym z takich zagadnień znajduje się podpowiedź, jakie jednostki należy wykorzystać, np. „zł” czy „tys. zł”.

W piśmie lub kwestionariuszu stosowane są dwa rodzaje pytań: zamknięte (należy je wypełnić zaznaczając jedną lub kilka spośród wskazanych odpowiedzi) i otwarte. Bardzo ważną funkcję pełnią pytania otwarte, które pozwalają przedsiębiorcy udzielić swobodnej odpowiedzi. Umożliwia to Urzędowi uzyskanie dokładniejszej wiedzy w przypadku jeszcze słabo rozpoznanego zjawiska rynkowego. Im bardziej rozwinięte i pełne są wypowiedzi przedsiębiorców, tym większe może być zrozumienie przez UOKiK sytuacji biznesowej oraz większa skuteczność ewentualnej interwencji i ochrony konkurencji.

W przypadku wątpliwości jak należy odpowiadać na dane pytanie, zawsze można zwrócić się telefonicznie lub e-mailowo do osoby prowadzącej badanie rynku. Dane kontaktowe – imię, nazwisko, numer telefonu i adres e-mailowy – znajdują się w piśmie przewodnim lub w kwestionariuszu.

Często zdarza się, że Urząd, prowadząc postępowania wyjaśniające w sprawie badania rynku lub badając rynek w ramach postępowania koncentracyjnego, żąda od przedsiębiorców przekazania informacji stanowiących ich tajemnicę (handlową/przedsiębiorstwa). Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa znajduje się w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art. 11 ust. 2 ustawy).

Dane te są niezbędne do przeprowadzenia badania rynku. Podmioty gospodarcze nie mogą odmówić ich udostępnienia, jednak przekazując je powinni wskazać, że stanowią one tajemnicę w rozumieniu art. 11 ust. 2 ww. ustawy. Przepisy ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów nakładające na przedsiębiorców obowiązek przekazywania informacji stanowiących tajemnicę ich przedsiębiorstwa, przewidują również wiele mechanizmów mających na celu bezpieczeństwo danych i informacji. Zgodnie z art. 71 tej ustawy, Prezes Urzędu, wiceprezesi Urzędu i pracownicy Urzędu są obowiązani do ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa oraz innych informacji podlegających ochronie na podstawie odrębnych przepisów, jak również innych informacji pozyskanych w związku z wykonywaniem czynności służbowych. Informacje pozyskane w trakcie postępowania, co do zasady, nie mogą być wykorzystane w innych postępowaniach prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów, przy czym są tu pewne wyjątki, np. dotyczące organów ścigania (patrz art. 73 ustawy).

W toku postępowania koncentracyjnego, dane i informacje uzyskane od przedsiębiorców stanowiące tajemnicę ich przedsiębiorstwa nie są udostępniane do wglądu stronie postępowania. Dzieje się to na mocy postanowienia wydawanego przez Prezesa UOKiK na wniosek przedsiębiorcy objętego badaniem lub z urzędu. Ograniczeniem prawa wglądu objęte są dane i informacje w zakresie wskazanym przez przedsiębiorcę objętego badaniem. Jeżeli natomiast przedsiębiorca nie wskaże, które dane stanowią tajemnicę jego przedsiębiorstwa, UOKiK ocenia to z urzędu mając na względzie ustawową definicję tajemnicy przedsiębiorstwa oraz orzecznictwo sądowe w tym zakresie.

Wysyłając pisma do przedsiębiorców w ramach badania rynku, UOKiK wyznacza czas udzielenia odpowiedzi na dwa sposoby.

W pierwszym przypadku może określić konkretną datę, np. do 30 maja. W tej sytuacji wskazany dzień jest ostatnim, w którym należy wysłać odpowiedź (decyduje data stempla pocztowego).

W drugim przypadku, stosowanym znacznie częściej, wyznaczany jest kilkudniowy lub kilkunastodniowy termin udzielenia odpowiedzi od daty otrzymania pisma. W tej sytuacji czas należy liczyć od następnego dnia po dniu dostarczenia wezwania. Przykład: gdy przedsiębiorca otrzymał pismo 1 lutego i ma 10 dni na przesłanie odpowiedzi, to termin liczy się od 2 lutego i kończy się z upływem ostatniego, dziesiątego dnia, czyli 11 lutego o północy (decyduje data stempla pocztowego). W przypadku, gdy koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

Zalecamy, aby po otrzymaniu wezwania przedsiębiorca jak najszybciej rozpoczął pracę nad odpowiedzią na pytania. Wskazany termin zazwyczaj szacunkowo odzwierciedla stopień złożoności zagadnienia. Może być krótki, kilkudniowy, w przypadku pytań o proste sprawy lub zwykłego wezwania do dostarczenia dokumentów (np. wielkości całkowitej sprzedaży za zeszły rok lub rachunku zysków i strat). Termin może jednak przekraczać nawet miesiąc w przypadku skomplikowanych pytań i rozbudowanych kwestionariuszy. Niemniej zdarzają się sytuacje, w których przedsiębiorca, mimo starań i chęci, nie jest w stanie terminowo zareagować. Należy wówczas wysłać prośbę o przedłużenie czasu na odpowiedź. Powinna ona zawierać proponowany nowy termin oraz uzasadnienie, dlaczego nie jest możliwe dotrzymanie pierwotnej daty.

W celu uniknięcia nieporozumień wskazane jest także, aby przedsiębiorca przed wysłaniem wniosku skontaktował się z osobą prowadzącą badanie, przedstawił zaistniałą sytuację i wstępnie uzgodnił szczegóły formalne, czyli czy wnioskowany wymiar przedłużenia jest w ogóle możliwy.

Przesunięcie terminu wymaga zgody Urzędu. Na życzenie przedsiębiorcy potwierdzenie przesunięcia terminu odpowiedzi może być niezwłocznie wysłane pocztą elektroniczną.

W uzasadnionych przypadkach UOKiK zgadza się na przesunięcie terminu odpowiedzi. Przykładowo, gdy okazuje się, że przedsiębiorca musi zebrać dane ze swoich oddziałów terenowych, filii zagranicznych, a nie zostało to uwzględnione przy planowaniu badania, UOKiK może zdecydować o przesunięciu daty udzielenia odpowiedzi na całość lub część pytań.

Trzeba jednak podkreślić, że zarówno okoliczności przedłużenia, jak i czas, o który prosi przedsiębiorca, są poddawane analizie. Zdarza się, że Urząd uznaje, że przesunięcie jest uzasadnione, ale kwestionuje słuszność okresu, o który wnioskuje przedsiębiorca i wydaje przedłużenie o czas krótszy niż wnioskowany.

Po upewnieniu się, że żadne pytania w piśmie lub kwestionariuszu nie dotyczą danego przedsiębiorcy, powinien on skontaktować się telefonicznie z osobą prowadzącą sprawę i wyjaśnić okoliczności włączenia go do grupy respondentów. Powinien także ustalić dalszy sposób postępowania. Przedsiębiorca jest proszony o przysłanie oświadczenia, że pytania go nie dotyczą z krótkim uzasadnieniem, np. wskazaniem, że w okresie objętym badaniem nie prowadził działalności w tym zakresie.

Przedsiębiorca nie może pozostawić pisma UOKiK bez odpowiedzi, ponieważ będzie on otrzymywał kolejne wezwania, a w konsekwencji może zostać przeciwko niemu wszczęte postępowanie o nałożenie kary pieniężnej.

Wyjaśnienia telefoniczne nie są wystarczające, gdyż badanie przebiega według określonej procedury prawnej. Ponadto akceptowanie kontaktu w tej formie mogłoby powodować, że nieuczciwi przedsiębiorcy mieliby sposobność uchylenia się od udziału w dotyczącym ich badaniu. W takiej sytuacji Urząd nie miałby żadnej możliwości wykazania przed sądem, że został celowo wprowadzony w błąd.

Warto jednak dodać, że uczestnik badania powinien dokładnie zapoznać się z wezwaniem, czyli pismem zawierającym żądanie określonych danych i informacji, jak również z samymi pytaniami w kwestionariuszu, jeżeli taka forma została zastosowana. Zdarza się, że badaniem objętych jest kilka szczebli obrotu jednocześnie – producenci, importerzy, hurtownicy i detaliści. Jeżeli na rynku funkcjonują liczne podmioty, które działają na tych wszystkich płaszczyznach jednocześnie, pismo czy kwestionariusz będzie zawierał pytania dotyczące ogółu wymienionych sfer działalności. Tak więc, jeśli przykładowo ankietę otrzyma detalista i zapozna się jedynie z jej początkiem, może się wydawać, że został objęty badaniem przez pomyłkę, gdy tymczasem sekcja dotycząca handlu detalicznego będzie w końcowej części dokumentu.

Często zdarza się, że pismo lub ankieta dotyczy okresu kilkuletniego. Może być więc tak, że przedsiębiorca przestał zajmować się działalnością, o którą pyta UOKiK. Mimo wszystko przedsiębiorca ma obowiązek odpowiedzi na pytania o jego działalność gospodarczą z okresu, w którym ją prowadził.

Przedsiębiorca nieposiadający podpisu elektronicznego musi odesłać do UOKiK odpowiedź na pytania/wypełniony kwestionariusz w wersji papierowej, np. jako wydruk z komputera, z parafkami i podpisem upoważnionej osoby, zgodnie ze wskazówkami umieszczonymi w wezwaniu. Tylko w takiej wersji może być ona potraktowana jako faktyczna odpowiedź na wezwanie UOKiK.

W przypadku sporu sądowego e-mail bez podpisu elektronicznego nie będzie w ogóle traktowany jako oficjalna odpowiedź przedsiębiorcy.

W przypadku świadomego wprowadzenia w błąd przez nieuczciwego przedsiębiorcę, np. poprzez podanie nieprawdziwych danych, Urząd nie mógłby nałożyć na niego kary. W konsekwencji tego typu sytuacja uderzałaby w uczciwych przedsiębiorców i uniemożliwiałaby Prezesowi UOKiK wykonywanie jego obowiązków.

W przypadku, gdy przedsiębiorca zorientował się, że udzielone przez niego odpowiedzi zawierają błędne dane albo nie zostały one przekazane Urzędowi we właściwej formie, powinien jak najszybciej skontaktować się z Urzędem i wysłać poprawione odpowiedzi z wyjaśnieniem, dlaczego zaszła pomyłka.

Najlepiej jest skontaktować się telefonicznie lub e-mailem z osobą prowadzącą badanie, co umożliwi uzyskanie wyjaśnień. Informacje na temat osoby prowadzącej badanie (imię i nazwisko, numer telefonu oraz adres e-mailowy) zawsze znajdują się w piśmie/kwestionariuszu przesłanym przedsiębiorcom.

Przedsiębiorca nie ma takiego obowiązku, niemniej wskazane jest, aby taką kopię wykonał i przechowywał. Zalecane jest również, aby posiadał dokument poświadczający odesłanie do UOKiK odpowiedzi na wezwanie (potwierdzenie nadania listu poleconego).

Przechowywanie tego typu dokumentów ma duże znaczenie praktyczne, np. w sytuacji przesłania przez Urząd dodatkowych pytań lub telefonicznego kontaktu ze strony osoby prowadzącej badanie, która, chcąc doprecyzować przesłane informacje, będzie do nich nawiązywać w rozmowie.

Każdy przedsiębiorca, który chce się wypowiedzieć na temat rozpatrywanej przez UOKiK sprawy, może z własnej inicjatywy wysłać do Urzędu swoją pisemną opinię na ten temat. Tę sytuację przewiduje art. 50 ust. 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.

Może się także zdarzyć, że UOKiK, prowadząc badanie określonego rynku, pominie obecnego na nim przedsiębiorcę. Przedsiębiorca, który dowiedział się, np. ze strony internetowej Urzędu, o prowadzonym badaniu rynku, na którym działa i chciałby się wypowiedzieć oraz przedstawić informacje o swojej firmie, może skontaktować się z właściwym departamentem lub delegaturą UOKiK. Zostanie mu wówczas przesłane pismo lub kwestionariusz.

UOKiK bardzo pozytywnie ocenia fakt nadesłania tego typu opinii. Każda taka wypowiedź jest wnikliwie analizowana i brana pod uwagę w procesie badawczym lub w trakcie podejmowania decyzji dotyczącej koncentracji.

W ramach prowadzonych badań rynku Urząd zbiera informacje, które są następnie analizowane. UOKiK, co do zasady, publikuje informacje o istotnych wynikach badań rynku, przy czym publikowane są po usunięciu danych stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Szczegółowe informacje na temat zasad publikowania przez UOKiK badań rynku znajdują się w zakładce Urząd > Badania > Badania rynku.

Wyniki badania prowadzonego w ramach postępowania koncentracyjnego, w tym opinie wyrażane przez badanych przedsiębiorców, są prezentowane w uzasadnieniu decyzji kończącej postępowanie. W tej sytuacji, analogicznie do przypadku publikacji raportów z badań rynku, pominięte zostają dane i informacje, które stanowią tajemnicę przedsiębiorców objętych badaniem.

Niektóre badania prowadzone przez Urząd, w szczególności te przeprowadzane przez Departament Analiz Rynku, dotyczą różnorodnych aspektów funkcjonowania rynku i różnych grup podmiotów gospodarczych, składają się z kilku etapów i są rozłożone w czasie. Dlatego też przedsiębiorca może być parokrotnie zobowiązany do uzupełnienia danych.

Badanie w stosunku do danego przedsiębiorcy kończy się z chwilą, kiedy przesłał żądane dane i nie otrzymał kolejnych pytań lub kwestionariuszy do uzupełnienia. UOKiK nie zawiadamia osobnym pismem o zakończeniu badania chociażby ze względu na fakt, że niektórymi badaniami objętych jest kilkuset, a czasami nawet ponad tysiąc przedsiębiorców.

Jeżeli przedsiębiorca chce dowiedzieć się, czy badanie rynku zostało zakończone, może skontaktować się telefonicznie albo e-mailowo z osobą prowadzącą badanie. Jeśli potrzebuje oficjalnego potwierdzenia, powinien on wystąpić z wnioskiem zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Informacją wskazującą na zakończenie badania jest też publikacja wyników badania, pozbawionych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Wyniki te są zwykle przygotowane do pobrania na stronie internetowej Urzędu. Szczegółowe informacje na temat zasad publikowania przez UOKiK badań rynku znajdują się w zakładce Urząd > Badania > Badania rynku.

Trzeba jednak pamiętać, że UOKiK publikuje raporty tylko z tych badań, które są istotne z punktu widzenia informowania opinii publicznej oraz te, w przypadku których można przygotować wersję jawną. Niektóre raporty zawierają taką ilość danych będących tajemnicami przedsiębiorstwa, że po ich usunięciu są już pozbawione wszelkich walorów informacyjnych, w związku z czym nie jest zasadne ich udostępnianie.

W przypadku badań prowadzonych w ramach postępowań koncentracyjnych o zakończeniu badania można mówić z datą zakończenia postępowania. Jest to jednoznaczne z wydaniem decyzji dotyczącej danej koncentracji (tzn. zgody lub zakazu jej przeprowadzenia). Szczegółowe informacje na temat decyzji wydanych przez Prezesa UOKiK znajdują się w zakładce BIP > Prawo > Decyzje Prezesa UOKiK.