Tu jesteś: Strona główna > Konsumenci > Dla konsumentów > Pytania i odpowiedzi > Ubezpieczenia

Ubezpieczenia

podziel się

1. Na co zwrócić uwagę, czytając warunki umowy ubezpieczenia?

   Umów ubezpieczenia nie da się łatwo z sobą porównać, np. ze względu na wysokość składki, ponieważ za tę samą cenę można uzyskać bardzo różny poziom ochrony. Dlatego osoba zamierzająca wykupić ubezpieczenie powinna zwrócić uwagę przede wszystkim na zakres ochrony ubezpieczeniowej – przed czym umowa nas tak naprawdę zabezpiecza. Czy wypadki, przed którymi chcemy się chronić, wchodzą w zakres podstawowej ochrony, czy trzeba opłacić dodatkową składkę? Z reguły długi jest też katalog wyłączeń, czyli sytuacji, których wystąpienie nie powoduje odpowiedzialności ubezpieczyciela. Może się okazać, że chociaż zapłaciliśmy niską, pozornie korzystną składkę, to nie jesteśmy wcale dobrze ubezpieczeni.

   Istotne są też terminy: początek i koniec odpowiedzialności ubezpieczyciela. Może się bowiem okazać, że mimo opłacenia składki jeszcze nie jesteśmy objęci ochroną albo mimo regularnego opłacania składek zdarzenie wywołujące szkodę, przed którym miała nas chronić polisa, nastąpiło już po wygaśnięciu umowy. Możemy też za późno zgłosić szkodę albo nieterminowo opłacić składkę, co również grozi niekorzystnymi konsekwencjami (czasami nawet wiąże się z odmową wypłacenia odszkodowania).

   Dlatego istotne są zasady opłacania składek, zwłaszcza gdy nie robimy tego jednorazowo, ale opłacamy je okresowo (miesięcznie, kwartalnie, rocznie). Trzeba też zwrócić uwagę na to, czy jest jakiś limit szkody (tzw. minimalna wartość szkody), poniżej którego nie wypłaca się odszkodowania, jak również na zasady wyliczania odszkodowania.

   



2. Jakie zapisy powinny się znaleźć w umowie?

   O umowie ubezpieczenia mówią przepisy Kodeksu cywilnego (art. 805-834). Przewidują one m.in., że ubezpieczyciel jest zobowiązany potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia. Najczęściej nie będzie to wielostronicowy dokument, lecz polisa, aby łatwo było się nią posługiwać w obrocie. Ale oprócz polisy do umowy ubezpieczenia mają zwykle zastosowanie zestandaryzowane wzory przygotowywane przez ubezpieczycieli takie jak OWU (ogólne warunki ubezpieczenia), różnego rodzaju regulaminy, cenniki itp. Wszystkie te dokumenty stanowią części składowe umowy i powinny być nam wręczone najpóźniej przy jej zawieraniu. Nie należy podpisywać umowy przed zapoznaniem się z nimi. W przypadku niektórych ubezpieczeń obowiązkowych ogólne warunki są określone nie w regulaminach, lecz w aktach prawnych (np. umowa OC samochodu).

   Umowa powinna określać rodzaj ubezpieczenia (np. ubezpieczenie na życie), a oprócz danych obu stron należy bezwzględnie wymienić w niej świadczenia, do których wypłaty zobowiązuje się ubezpieczyciel i wysokość składki ubezpieczonego. Powinny być w niej także określone zdarzenia losowe rodzące odpowiedzialność ubezpieczeniową, okres trwania ubezpieczenia i ewentualnie, na czyją rzecz jest ono zawarte (jeśli jest to ubezpieczenie na rzecz osoby trzeciej). Nie ma innych wymogów co do formy umowy.

   



3. Czy przy zgłaszaniu szkody powinienem mieć przy sobie polisę?

   Nie ma takiego obowiązku, choć polisę lepiej mieć. Polisa jest dokumentem potwierdzającym, że doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia (tak wynika z art. 809 Kodeksu cywilnego). Nie oznacza to, że legitymowanie się ważną polisą może być jedynym sposobem wykazania, że doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia. Jeśli ubezpieczony utracił dokument potwierdzający zawarcie polisy, to na nim, zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego, spoczywa ciężar udowodnienia tego faktu. Przy zgłaszaniu szkody zarówno zawarcie umowy ubezpieczenia, jak i jej ważność można wykazywać innymi sposobami (np. potwierdzeniami przelewu składek ubezpieczeniowych). Posiadanie polisy i jej numeru z pewnością jednak ułatwia załatwianie formalności związanych ze zgłoszeniem i z późniejszą likwidacją szkody, zwłaszcza że prawie wszyscy ubezpieczyciele wprowadzili możliwość zgłaszania szkód telefonicznie lub pocztą elektroniczną. Należy wtedy podać podstawowe dane dotyczące umowy (np. numer polisy).

   Brak możliwości wykazania się polisą nie oznacza też nieważności umowy ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia może być ważna nawet wtedy, gdy nie doszło do przekazania polisy klientowi.

   Są jednak sytuacje, gdy musimy mieć polisę. Przy niektórych ubezpieczeniach (np. ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonaniu czynności zawodowych) istnieje obowiązek okazania polisy klientowi, a przynajmniej umieszczenia jej w widocznym miejscu w biurze.

   Kierowcy muszą mieć przy sobie polisę OC lub dowód opłacenia składki za to ubezpieczenie i mają obowiązek okazać je na żądanie organu uprawnionego do kontroli (przede wszystkim policji).

   



4. Gdzie można złożyć skargę, w przypadku gdy sprzedano mi tzw. puste ubezpieczenie albo nie otrzymuję zwrotu nadpłaconej składki? Kto odpowiada za zwrot kosztów za niewykorzystany okres ubezpieczenia?

   Puste ubezpieczenie to taka umowa, która ze względu na warunki nie zapewnia w praktyce żadnej ochrony ubezpieczeniowej. Przykładowo, ubezpieczenie jest skierowane tylko do osób w określonym wieku (np. do 65 lat), ale zostało sprzedane osobie starszej. Innym przykładem może być ubezpieczenie kredytu od następstw utraty pracy, które zostało sprzedane osobie będącej już na emeryturze albo bezrobotnej. Ubezpieczenie takie jest wtedy jedynie dodatkowym kosztem dla klienta, a źródłem dodatkowego zarobku dla jego kontrahenta. W niektórych przypadkach sprawa jest prosta, bo art. 806 Kodeksu cywilnego wprost przewiduje, że umowa ubezpieczenia jest nieważna, jeśli zajście przewidzianego w niej zdarzenia jest niemożliwe.

   Jeśli zakład ubezpieczeń sprzedał nam tzw. puste ubezpieczenie albo nie otrzymujemy zwrotu nadpłaconej składki, można się zwrócić o pomoc do Rzecznika Ubezpieczonych, którego biuro mieści się w Warszawie. Rzecznik Ubezpieczonych pomaga rozstrzygać spory pomiędzy ubezpieczycielami a ich klientami. Więcej informacji o Rzeczniku znajdziemy na stronie www.rzu.gov.pl.

   Za zwrot kosztów za niewykorzystany okres ubezpieczenia odpowiada ubezpieczyciel. Należy jednak pamiętać, że przy niektórych umowach ubezpieczeniowych ich stroną jest np. kredytodawca (bank), a nie poszczególni beneficjenci ubezpieczeń. Tak jest najczęściej przy różnych ubezpieczeniach kredytów. Wzajemne rozliczenie nadpłaconej składki może się więc odbyć za pośrednictwem banku. To bank powinien wystąpić do ubezpieczyciela o zwrot nadpłaconej składki, gdy np. wcześniej spłaciliśmy kredyt, a następnie przekazać nam z powrotem nadwyżkę.

   



5. Gdzie można sprawdzić, czy umowa z ubezpieczycielem jest zgodna z prawem i nie zawiera niedozwolonych klauzul?

   Bezpłatnych porad w zakresie umów ubezpieczeniowych udzielają powiatowi i miejscy rzecznicy konsumentów oraz Rzecznik Finansowy. Można do nich zwrócić się listownie, pocztą elektroniczną, telefonicznie lub osobiście. W skrajnych przypadkach, gdy toczy się już sprawa sądowa konsumenta z ubezpieczycielem, rzecznicy konsumentów oraz Rzecznik Finansowy mogą wstąpić do niej w obronie interesów konsumenckich. Rzecznicy mogą też wystąpić z interwencją do konkretnego ubezpieczyciela.

   

Do góry