Poniżej znajdują się informacje na temat kompetencji Prezesa UOKiK w zakresie ochrony konsumentów. Są to: występowanie do przedsiębiorców w sprawach z zakresu ochrony konsumentów, prowadzenie postępowań wyjaśniających oraz postępowań administracyjnych, wydawanie ostrzeżeń konsumenckich i komunikatów, wyrażanie poglądu istotnego w sprawie oraz opiniowanie ustaw i innych aktów prawnych.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów realizuje rządową politykę ochrony konsumentów. Podstawowym zadaniem UOKiK w tym obszarze jest ochrona konsumentów w interesie publicznym przed praktykami przedsiębiorców, którzy mogą złamać zakaz stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów lub zakaz stosowania we wzorcach umowy zawieranych z konsumentami niedozwolonych postanowień umownych. W efekcie prowadzonych postępowań administracyjnych Prezes Urzędu wydaje decyzje zakazujące stosowania praktyki naruszającej prawa słabszych uczestników rynku, decyzje uznające postanowienie wzorca umowy za niedozwolone i zakazujące jego wykorzystywania oraz nakłada karę pieniężną w wysokości do 10 proc. obrotu osiągniętego w roku obrotowym  poprzedzającym rok nałożenia kary. W wydawanych decyzjach Prezes UOKiK może również określić środki usunięcia trwających skutków bezprawnej praktyki przedsiębiorcy. W przypadku niewywiązania się przedsiębiorcy z nałożonych obowiązków – Prezes Urzędu nakłada karę w wysokości do 10 tys. euro za każdy dzień opóźnienia.

Przed zakończeniem postępowania prowadzonego w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów Prezes UOKiK może również wydać decyzję tymczasową. Jest to zobowiązanie przedsiębiorcy, w sprawie którego prowadzone jest postępowanie, do zaniechania określonych działań, jeśli mogą one spowodować poważne i trudne do usunięcia zagrożenia dla konsumentów. Decyzja tymczasowa obowiązuje przez czas w niej określony, nie dłużej jednak niż do wydania decyzji kończącej postępowanie w sprawie.

Jeśli przemawia za tym interes publiczny, Prezes UOKiK może wyrazić pogląd istotny w sprawie dotyczącej ochrony konsumentów prowadzonej przed sądem powszechnym. Dzięki temu UOKiK może dzielić się z sądami wiedzą i dorobkiem orzeczniczym z zakresu prawa ochrony konsumentów.

W celu uzyskania informacji mogących stanowić dowód w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów UOKiK może również korzystać z instytucji tajemniczego klienta. Dzięki niej pracownik UOKiK, za zgodą Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, może podjąć czynności zmierzające do zakupu towaru i w ten sposób uzyskać bezpośrednie dowody na praktyki stosowane przez przedsiębiorcę. Czynności podjęte przez kontrolującego pozwalają sprawdzić m.in. w jaki sposób przedsiębiorca oferuje towar lub zawiera umowy oraz jak wypełnia obowiązki informacyjne na etapie przedkontraktowym, czyli przed podpisaniem umowy.

Prezes UOKiK ma także prawo do nieodpłatnego publikowania komunikatów w publicznym radiu i telewizji w formie i czasie uzgodnionym z nadawcą oraz podawania do publicznej wiadomości, w tym na stronie internetowej, ostrzeżeń konsumenckich. Ostrzeżenie konsumenckie wydawane jest na podstawie postanowienia Prezesa UOKiK po wszczęciu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, gdy z informacji zgromadzonych w toku postępowania wynika szczególnie uzasadnione podejrzenie, że działanie przedsiębiorcy może powodować znaczne straty lub niekorzystne skutki dla szerokiego kręgu konsumentów. Komunikaty UOKiK dotyczą występujących na rynku niepokojących zachowań lub zjawisk mogących istotnie zagrażać interesom konsumentów. Do ich publikacji nie jest konieczne wszczęcie postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Każdego roku UOKiK opiniuje setki ustaw i innych aktów prawnych, dbając, by w należytym stopniu uwzględniały interesy konsumentów. Urząd inicjuje również zmiany legislacyjne zmierzające do zapewnienia słabszym uczestnikom rynku możliwie pełnej ochrony. Przykładem skutecznej legislacji może być uchwalona w 2014 r. ustawa o prawach konsumenta oraz znowelizowana w 2015 r. w obszarze ochrony konsumentów ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów.

UOKiK współpracuje z miejskimi i powiatowymi rzecznikami konsumentów oraz finansowanymi z budżetu Państwa organizacjami pozarządowymi (Federacja Konsumentów, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Stowarzyszenie dla Powiatu), które udzielają bezpłatnej pomocy prawnej w sprawach indywidualnych.

Zobacz też:
Pytania i odpowiedzi  na najczęsciej zadawane pytania

Poradniki dla konsumentów

Publikacje UOKiK poświęcone ochronie konsumentów

Pliki do pobrania

• Polityka ochrony konkurencji i konsumentów, 2015 r.
• Polityka konsumencka na lata 2010 - 2013
• Strategia Polityki Konsumenckiej na lata 2007 - 2009
• Strategia polityki konsumenckiej na lata 2004 - 2006