Postępowania
W sprawach praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, Prezes UOKiK prowadzi 2 rodzaje postępowań administracyjnych: wyjaśniające i właściwe. W trakcie postępowań UOKiK może przeprowadzić kontrolę, jeśli będzie ona skuteczniejszym narzędziem pozyskania dokumentów niż pisemne żądanie ich przedstawienia. Kontrola może zostać przeprowadzona u dostawcy lub nabywcy podejrzewanego o stosowanie niedozwolonej praktyki, a także u innych podmiotów, np. kontrahentów podejrzanego.
Postępowania wyjaśniające
Postępowania wyjaśniające są wszczynane z urzędu (a nie na żądanie przedsiębiorcy). Prowadzone są w sprawie, a nie przeciwko konkretnym podmiotom. Celem tego rodzaju postępowań jest m.in. wstępne ustalenie, czy nastąpiło naruszenie przepisów ustawy uzasadniające wszczęcie postępowania właściwego, jaki jest potencjalny krąg podmiotów dotkniętych praktyką.
Postępowanie wyjaśniające powinno zakończyć się w terminie 4 miesięcy, a w sprawach szczególnie skomplikowanych – 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia. W uzasadnionych przypadkach termin ten może zostać wydłużony.
Postępowania właściwe
Postępowanie właściwe wszczynane jest w sytuacji, gdy zasadne jest postawienie zarzutu stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową konkretnemu podmiotowi. Podmiot ten staje się stroną prowadzonego postępowania.
Uzyskuje on prawo do czynnego udziału w postępowaniu oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów. Ma on również prawo wglądu do akt sprawy. Ewentualne ograniczenia w tym zakresie wymagają wydania przez Prezesa UOKiK stosownego postanowienia, podlegającego kontroli sądowej.
Postępowanie powinno być zakończone nie później niż w terminie 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia, jednak w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe jest przedłużenie tego terminu.
Od decyzji Prezesa UOKiK przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia. Odwołanie wnosi się do sądu za pośrednictwem Prezesa UOKiK, który przekazuje je wraz z aktami sprawy do sądu.
Pracownicy UOKiK są obowiązani do ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, innych informacji chronionych na podstawie odrębnych przepisów, jak również innych informacji pozyskanych w związku z wykonywaniem czynności służbowych. Bez znaczenia pozostaje to w jakim trybie informacje zostały udostępnione Urzędowi (np. przekazane przez przedsiębiorcę w formie zawiadomienia, na żądanie lub prośbę UOKiK, czy też w toku kontroli).
Należy jednak mieć na uwadze, że obowiązku ochrony tajemnicy nie stosuje się do informacji:
- powszechnie dostępnych,
- o wszczęciu postępowania,
- o wydaniu decyzji kończących postępowanie i ich ustaleniach.
Za informacje powszechnie dostępne uznaje się takie, co do których przedsiębiorca nie podjął niezbędnych działań w celu zachowania ich poufności (będą nimi na przykład informacje publikowane na stronie internetowej przedsiębiorcy).
Prawo przewiduje dwa rozwiązania o charakterze ugodowym: dobrowolne poddanie się karze oraz wydanie przez Prezesa UOKiK decyzji zobowiązującej przedsiębiorcę do podjęcia konkretnych działań.
Dobrowolne poddanie się karze
Z propozycją dobrowolnego poddania się karze może wyjść zarówno strona postępowania, jak i UOKiK.
W przypadku postępowania w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową dobrowolne poddanie się karze umożliwia obniżenie kary pieniężnej do 50%, w stosunku do kary jaka zostałaby nałożona, gdyby strona nie brała udziału w tej procedurze.
Procedura dobrowolnego poddania się karze stosowana jest wtedy, gdy może przyczynić do przyspieszenia postępowania prowadzonego przez Prezesa UOKiK.
Decyzja zobowiązująca
Na każdym etapie postępowania przedsiębiorca może przedstawić UOKiK propozycję podjęcia konkretnych działań, które doprowadzą do zakończenia naruszenia lub usunięcie jego negatywnych skutków.
W decyzji Prezes UOKiK zobowiązuje stronę do wykonania zaproponowanych przez nią zobowiązań i określa termin ich realizacji. Treść zobowiązań zawsze stanowi efekt uzgodnień pomiędzy organem a stroną postępowania. Strona może zobowiązać się na przykład do zapłaty zaległych należności, zapłaty odsetek za opóźnienie, skrócenia umownych terminów zapłaty, doprecyzowania niejasnych dotychczas postanowień umów, rezygnacji z dodatkowo pobieranych opłat lub niekorzystnych dla drugiej strony umowy postanowień.
Podstawową korzyścią dla przedsiębiorcy jest to, że nie stwierdza się wówczas stosowania przez niego zarzucanej mu praktyki (jedynie jej uprawdopodobnienie) i nie jest nakładana kara finansowa.
Prezes UOKiK może kierować do podmiotów tzw. wystąpienia miękkie w sprawach dotyczących praktyk nieuczciwe wykorzystujących przewagę kontraktową.
Wystąpienie nie oznacza, że zostało wszczęte postępowanie administracyjne, lecz że określone zachowanie może stanowić praktykę nieuczciwie wykorzystującą przewagę kontraktową. Zazwyczaj kierowane jest w sprawach mniejszej wagi.
Wystąpienie miękkie umożliwia jego adresatowi zmianę praktyki i w ten sposób uniknięcie postępowania, ale też daje szansę na przedstawienie argumentów uzasadniających tę praktykę, co z kolei może spowodować, że Prezes UOKiK uzna ją za legalną.