Błędne informacje o wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, zbyt krótki termin ważności formularzy informacyjnych – to najczęstsze nieprawidłowości stwierdzone przez UOKiK w umowach podpisywanych przez SKOK-i z konsumentami. W tym roku Prezes Urzędu przeprowadziła siedem postępowań i ukarała sześć SKOK-ów łączną kwotą prawie 300 tys. zł

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe zajmują się gromadzeniem środków pieniężnych, udzielaniem pożyczek i kredytów oraz pośrednictwem ubezpieczeniowym. W przeciwieństwie do większości instytucji finansowych, SKOK-i nie funkcjonują jednak jako spółki akcyjne, ale są spółdzielniami. Oznacza to, że aby korzystać z usług przez nie oferowanych, trzeba zostać ich członkiem, czyli m.in. uiścić wkład finansowy w wysokości określonej przez statut danej kasy. Obecnie w Polsce funkcjonuje 55 SKOK-ów, a od października 2012 r. nadzór nad nimi sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. UOKiK również przygląda się ich ofertom i kontroluje zgodność z przepisami umów podpisywanych z konsumentami.

W 2013 r. Prezes Urzędu wydała siedem decyzji dotyczących: SKOK Stefczyka w Gdyni, SKOK Kujawiak we Włocławku, SKOK Nike w Warszawie, SKOK Wołomin, SKOK Jaworzno i SKOK Piast w Tychach (dwie decyzje). Łączna nałożona kara wyniosła 282 557 zł. Warto zwrócić uwagę, że większość skontrolowanych przedsiębiorców zdecydowała się zaniechać kwestionowanych przez Urząd praktyk, unikając kar finansowych. Do najczęściej zauważanych nieprawidłowości należało między innymi błędne informowanie o wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) i zapewnianie sobie przez SKOK-i możliwości wypowiedzenia umowy w przypadku wycofania pożyczki z oferty.

Jedna z najnowszych decyzji Prezes UOKiK dotyczyła SKOK Nike w Warszawie. Jak wykazało postępowanie, kasa nierzetelnie informowała pożyczkobiorców o wysokości RRSO, wyliczanej przy błędnym założeniu, że kredytowane koszty kredytu były uwzględnione w kwocie wypłaty. Konsumenci wprowadzeni w błąd co do wysokości RRSO mogli uznać, że pożyczka oferowana przez Nike jest dużo korzystniejsza od proponowanych przez konkurencję. Wliczanie kosztów kredytu do kwoty wypłaty powodowało również obniżenie wypłacanej konsumentom sumy sprawiając, że mieli oni do dyspozycji mniejszą ilość gotówki niż przewidywali decydując się na ofertę. Druga z niedozwolonych praktyk stosowanych przez SKOK Nike, narażała konsumentów na nadmierne koszty w przypadku odstąpienia od umowy kredytu. Przedsiębiorca niezgodnie z prawem pobierał odsetki liczone nie tylko od całkowitej kwoty kredytu, ale również od kredytowanej prowizji i ubezpieczenia. Prezes UOKiK ukarała SKOK Nike kwotą 7 595 zł za utrudnianie odstąpienia od umowy, natomiast nie nałożyła kary za pozostałe zakwestionowane praktyki, gdyż Nike zaniechała ich stosowania już w trakcie postępowania.

Błędnie wyliczona RRSO i pobieranie odsetek od kosztów kredytu w razie odstąpienia od umowy to także praktyki stosowane przez SKOK Piast w Tychach. Przedsiębiorca określił również jednodniowy termin ważności formularzy informacyjnych, więc zdaniem Urzędu konsumenci zainteresowani ofertą mieli zbyt mało czasu na zastanowienie się i porównanie jej z propozycjami innych przedsiębiorców. W trakcie postępowania SKOK Piast zdecydował się wydłużyć termin ważności formularzy do 3 dni. Po przeprowadzeniu postępowania, w październiku 2013 r. Prezes ukarała przedsiębiorcę kwotą 115 215 zł.

SKOK Wołomin to kolejna kasa, która naruszyła zbiorowe interesy konsumentów. UOKiK zakwestionował zamieszczanie w umowach klauzuli uznanej za niedozwoloną - przedsiębiorca zastrzegał, że w okresie trwania umowy pożyczki jej stopa procentowa może być dowolnie zmieniona m.in. z powodu każdego ruchu stóp procentowych NBP czy wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W rezultacie minimalna zmiana stóp procentowych przez bank centralny mogła być pretekstem do znacznego podniesienia przez SKOK oprocentowania pożyczki. Prezes UOKiK nałożyła na SKOK w Wołominie karę pieniężną w wysokości 159 747 zł, a kasa zaniechała stosowania zakwestionowanej klauzuli.

Pomoc dla konsumentów

Podejmując decyzję o wyborze pożyczkodawcy, warto zapoznać się z poradami dostępnymi na stronie www.zanim-podpiszesz.pl – konsument znajdzie tu podstawowe informacje dotyczące niebezpiecznych kruczków prawnych stosowanych przez kredytodawców, może użyć specjalnego kalkulatora do obliczenia kosztu pożyczki, czy zapoznać się z zasadami rozważnego pożyczania pieniędzy. W podjęciu decyzji finansowych mogą pomóc również przygotowane specjalnie dla konsumentów odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące pożyczania pieniędzy. O pomoc można także poprosić Federację Konsumentów pod bezpłatnym numerem 800 007 707 lub w jej oddziałach, a Stowarzyszenie Konsumentów Polskich odpowiada na pytania wysłane drogą elektroniczną pod adresem porady@dlakonsumentow.pl. Bezpłatnych porad w zakresie umów z instytucjami finansowymi udzielają także powiatowi i miejscy rzecznicy konsumentów.

Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik Prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 314, 55 60 430
Fax 22 826 11 86
E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl